Uzman erbaşları, subay ve astsubaylar ile erler arasındaki iletişimden ve genel iletişimi sağlamada sorumlu olmanın yanı sıra çatışmalarda görevlidir. Bulunduğu Kuvvetler birimine göre görevleri değişen uzman erbaşları, nişancı,sürücü olabilen askerler aynı zamanda düşmanların savaş araçlarına (uçak, füze vb.) karşı mücadeleden sorumludur. Uzman çavuşlarının görevi bunlarla sınırlı değil. Ayrıca, nöbet sistemini oluşturup nöbette düzenlemeler yapmak, araçların bakım ve onarım işlerine katkıda bulunmak da uzman çavuşların görevleri arasında.

2020 Uzman Erbaş Olmanın Şartları

Her Kuvvet Birliği kendi şartlarını belirlese de genel şartları vardır. İlk olarak 20 yaşını geçmiş olmak. Kamusal haklarını kullanmaktan yoksun bırakılmamış olan ve kamu kurumlarına karşı hizmet ve tazminat hükmü bulunmayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olup lise veya dengi okullardan mezun olan ve 1 Ocak 2019 itibariyle 27 yaşını bitirip 28’inden gün almayanlar müraacat edebilir. Birlik Komutanlıklarınca “Uzman Erbaş Olur” kararı çıkartılmış olmak.

Görevinin dördüncü yılında yapılacak bir sınavla astsubaylığa terfi edilebilen uzman erbaş adaylarından, “Askerliğe Elverişli Değildir” olarak terhis edilmemiş olmayan ve askerî okullardan daha önce ilişiği kesilmemiş olanların başvurusu kabul edilir. Daha önce subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma veya uzman erbaş olarak görev alanlar uzman çavuş olamaz.

Ertelense, seçenek yaptırımlara çevrilse, hükmün açıklanması geri bırakılsa veya affa uğrasa bile; devlet şahıslarına karşı suç işlemek, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, yalan tanıklık, yalancı yemin, görevi kötüye kullanma, taciz, tecavüz gibi yüz kızartıcı suçlardan ve resmî ihaleye fesat karıştırmak, kaçakçılık, devlet sırlarını açığa çıkarmak, üste hakaret, itaatsizlikte ısrar suçlarından mahkûm olmamak. Taksirli suçlardan 6 ay veya daha uzun süreyle hürriyeti kısıtlayıcı bir ceza almamış olmak da şartlardan biri.

Milli güvenliğe tehdit oluşturduğu belirlenen oluşumlarla hiçbir teması bulunmamasının yanı sıra terhis tarihinden itibaren 5 yıl içinde uzman erbaş başvurusunda bulunmuş ya da hâlâ vatani görevini yapıyor olmak uzman çavuş olmanın şartları arasında.
12 Mart 1997 tarihli ve 22931 sayılı Resmi Gazete’deki yönetmelikte belirtilen usule göre; milli güvenliği tehdit edecek bir faaliyette bulunan ya da böyle bir oluşumla temasta bulunan yabancı uyruklu bir şahısla evlenen kişiler uzman erbaş olamaz. Ayrıca, evlenilen yabancı uyruklu şahsın taksirli suçlar haricinde; herhangi bir ülkede altı aydan fazla suçtan mahkûm edilip kaçakçılık, rüşvet gibi suçlardan veya yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymemesi gerekiyor.

Uzman Çavuş Olmak İçin Sağlık Şartları

Müraacattan sonra başvurusu uygun görülen uzman çavuş adayları ön sağlık muayenesine tabi tutulur. Hepatit B, hepatit C, HIV virüsü ve kronikleşebilecek ya da zamanla artabilecek nitelikte herhangi bir hastalığı ve renk körlüğü bulunmamalı; görme yetisi tam olmalı, psikolojik açıdan sağlıklı olmalı. Komando, paraşüt, özel harekât, özel kuvvetler ve arama kurtarma birimlerine dâhil edilecek ya da bu görevi sürdürecek uzman erbaşların ise -3 diyoptriyi aşan hipermetropi, miyopi ve eksenler arasındaki farkı 1 diyoptriyi aşan muhtelif cins astigmatizması olmamalı. Ayrıca, Astımı olmamalı ve ruh sağlığı açısından uygun olmalı. Bu şartları taşıyan adaylar, raporu ile beraber mesleğine adımını atabilir.

Uzman Çavuş Başvurusu ve Süreci

Her temin döneminde https://personeltemin.msb.gov.tr adresinde başvuru formu yayımlanır. Başvurusunu İnternet üzerinden dolduranlar arasında şartlara uyan adaylar sınav merkezine davet edilir. Herhangi bir başka mecradan pozisyon başvurusu yapılamaz. Sınav merkezinde; gerekli evrakların denetimi, fiziki değerlendirme (Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’nde yer alan boy ve kilo oranlarının kontrolü), fiziki yeterlilik testi (1500 metre/400 metre hedef koşusu, şınav, mekik) mülakat, uygulamalı sınav, sağlık raporu ve nihayetinde güvenlik soruşturması değerlendirilmeleri yapılır.

Sınavlarda ve mülakatlarda başarılı bulunan ve uzman çavuş olma kriterlerine (yukarıda belirtilen) uygun olan adaylar Eğitim Birliğine atama işlemi yapıldıktan sonra eğitimin başlangıç tarihinden önce adaylara tebligatla atama yeri belirtilir. Eğitim sürecini de başarıyla geçenler uzman çavuş olarak görevlerine artık başlayabilir.

Sözleşmeli Erbaş Uzman Çavuş Olabilir Mi?

Sözleşmeli erbaş ve erlerden kendi kusurları haricinde sözleşmesi iptal edilenler veya kendi isteğiyle sözleşme yenilemesi yapmayanlar ya da ayrılanlar 01 Ocak’ta en fazla 27 yaşında olmak şartıyla, uzman çavuş olabilir.
Uzman çavuş olmak için nitelik belgeleri, görev yerleri, hizmet süresi, eğitim durumu, takdir ve ceza durumlarına göre öncelik verilen 3 yıldan fazla görevde bulunan sözleşmeli erbaş ya da erler, yalnızca sözleşme süresi içinde başvuruda bulunabilir. Sadece istihdam edildikleri Kuvvet Komutanlıkları biriminde uzman çavuşluğa geçen erbaş ya da erin, sözleşmesi iptal olur. Sözleşmeli erler, 1 Ocak tarihinde 30 yaşından gün almamış olmak şartıyla uzman çavuşluk için müraacatta bulunabilir